Gezonde kookboeken, foodblogs, receptensites- ze zijn er te kust en te keur. De titels ‘Eten als medicijn’ en ‘Eet je gezond’ suggereren dat je kwalen kunt genezen of voorkomen als je maar genoeg gezond voedsel tot je neemt. ‘Übergezonde’ gerechten en drankjes lachen ons in full colour toe: dit is niet alleen lekker, je wordt er gezond, fit, mooi, slank én gelukkig van! Wie wil dat niet?
De boodschap past bij deze tijd: met gezond eten en een gezonde leefstijl heb je je gezondheid zelf in de hand. Geen chemische troep, alles puur natuur. Lekker in je vel en ziektenkosten omlaag!
Voedingsgeneeskunde
Nieuw is het niet. De zoektocht naar genezing door voeding vormt een belangrijk onderdeel van de traditionele geneeskunst wereldwijd. Na de opkomst van de moderne medische wetenschap in de 19e eeuw veranderde dat in de westerse wereld drastisch. Veel voedingswijsheden werden verbannen naar de damesbladen en behandelingen op basis van (natuur)voeding en kruiden kwamen terecht in de alternatieve hoek. Daar komen ze nu weer met kracht uit.
Gezondheidshype
Voeding en een gezonde leefstijl als alternatief voor medicijngebruik en medische ingrepen zijn de laatste decennia opnieuw populair geworden. 
Denk aan pionier Dr. Moerman met zijn omstreden dieet tegen kanker in de jaren vijftig. De laatste jaren groeit de aandacht voor gezond eten explosief: #healthfood, #rawfood, #vegan. De meeste mensen zijn bereid veel tijd en geld besteden aan hun lichaam, gezondheid en uiterlijk. Dat maakt foodblogs en gezonde voedingsmiddelen tot een commercieel succes, evenals yoga, sauna en sportschool etc. Er lijkt een gezondheidshype aan de gang, vrij breed in de maatschappij.
Gezondheidszorg
De reguliere gezondheidszorg gaat voorzichtig mee in de trend. Al geruime tijd gaat de aandacht uit naar wat schadelijk is met het oog op longkanker en hart en vaatziekten. Bij de behandeling van diabetes staan inmiddels leefstijl en voeding centraal en stelt men toediening van insuline uit. Academische ziekenhuizen doen onderzoek naar de invloed van voeding op borstkanker en reuma en ook op psychische aandoeningen als autisme en ADHD. En dit zijn maar een paar voorbeelden. Bij de huisartsen moet het roer nog verder om, vindt een groep jonge artsen die vorige maand de vereniging Arts en Voeding hebben opgericht.
Integrative Medicine
Mooi om te zien hoe holistische vormen van geneeskunde en de reguliere medische wetenschap en gezondheidszorg dichter bij elkaar komen, al is er nog een weg te gaan. De integrale geneeskunde of Integrative Medicine die in het buitenland al veel verder ontwikkeld is dan in Nederland probeert het beste van twee werelden te verenigen.
‘Alternatieve zorg’ (waaronder Gestalttherapie) heet inmiddels ‘Complementaire zorg’ en wordt serieuzer genomen in de medische wereld en door de overheid.
Eigen schuld
Positieve ontwikkelingen. dus. Toch wil ik een paar kanttekeningen maken. Het idee dat psychische en lichamelijke gezondheid maakbaar zijn en dat je daar in de eerste plaats zelf verantwoordelijk voor bent, kan stimulerend werken, maar kan ook een zware last worden en zelfs een ongezonde uitwerking hebben.
Ik sport regelmatig en als ik dat een paar dagen oversla of ongezond eet, krijg ik al een schuldgevoel. Weinig energie vandaag? 
Dan had je maar..Maar het gaat verder en dieper. De dag lijkt niet ver waarop men zegt: hartfalen terwijl je overgewicht hebt? Eigen schuld! In discussies op internet over de stijgende kosten van de gezondheidszorg zie je al stemmen opgaan om mensen die ongezond leven minder recht te geven op gezondheidszorg. We hebben onze gezondheid toch zelf in de hand?
Snoepen
In mijn praktijk komen regelmatig vrouwen met een eetprobleem of eetstoornis. Sommigen vertellen dat het op hun werk of opleiding ‘not done’ is om tussen de middag te lunchen met een simpele boterham met kaas. Het moeten gezonde soepen of salades zijn, met zaden of andere superfoods. Met daarbij water, gemberthee of een groene smoothie. Detoxen! Om niet uit de toon te vallen gaan mensen die na hun koolhydraatarme lunch nog trek hebben, ’s middags stiekem bij-eten of flink onverstandig snoepen, uit het zicht van hun collega’s. De gezondheidshype kan op die manier contraproductief uitwerken.
Afvallen
De gezond eten trend lijkt in de plaats te komen van allerlei afslankdiëten waarbij de nadruk ligt op meten en wegen. 
Afvallen in kilo’s of centimeters staat niet voorop maar gezondheid, beweert men. Toch gaat het in de lifestyle en food blogs maar al te vaak over afvallen. In een gezonde lifestyle past veel sport en intensieve yoga, al dan niet in de bedrijfsfitness ruimte, want ja, ook een glutenvrij bosbessentaartje zet aan, als je niet beweegt.
Calorieën tellen is passé, maar daarvoor in plaats komen nieuwe verboden en geboden met betrekking tot eten en bewegen. In het extreme doorgevoerd leidt dat tot orthorexie: strict bepaalde eetregels volgen. (zie ook mijn blog over verschillende eetstoornissen)
Eetstoornis
De gezondheidshype zal veel mensen weliswaar bezighouden maar niet al te diep raken. Misschien doen ze er een poosje enthousiast aan mee en worden dan weer minder streng in de leer of ze gaan zich er tegen keren. Zoals met andere diëten en 
modeverschijnselen.
Voor vrouwen of mannen met een eetprobleem of eetstoornis of mensen met een negatief zelfbeeld, ligt dat anders. De gezonde voeding sites beloven slankheid en schoonheid als je in ruime mate peulvruchten, avocado’s of volle kwark met rood fruit tot je neemt. Spijzen en en dranken worden verleidelijk gepresenteerd, waarbij gesuggereerd wordt dat je ze ongelimiteerd kunt eten zonder aan te komen. En dat is uiteraard niet waar. Dat levert veel spanning op die kan eindigen in een eetbui van supergezonde producten.
Obsessie
Mensen met een eetstoornis zijn altijd met eten en niet-eten bezig. Hun dag wordt beheerst door vragen als: wat kan ik eten, wat is gezond, waar val ik van af, en hoe kan ik diëten en veel bewegen zonder dat het opvalt etc. 
Hoe kan ik mezelf onder controle houden? Hoe kan ik mijn ideale gewicht en lichaamsvorm bereiken? Pas dan zal ik (weer) gelukkig worden, me okee voelen en niet meer falen.
Een dergelijke obsessie vertoont opvallend veel overeenkomsten met de huidige gezond eten en leven hype, althans aan de buitenkant. Je valt niet op tussen al die anderen die met hun saladetrommeltje naar het werk of naar school komen en die je daarna tegenkomt op de sportschool of hardlopend in het park. Iedereen is toch bezig met gezond eten en bewegen? Dat maakt het voor iemand met een eetprobleem moeilijk om te beseffen dat hij of zij eigenlijk ongezond bezig is.
Gezond, fit, mooi, slank en gelukkig zijn…soms is het gezonder om te accepteren dat je dat niet allemaal zelf in hand hebt.
Daarover een andere keer meer.
Geef een reactie